Agriculture
Kunsmispryse onder loep: Nasionale kommissie beklemtoon kritieke aanbevelings─── ROBYN SCHUTTE 05:00 Tue, 21 Jan 2025

Die Mededingingskommissie van Suid-Afrika het onlangs die finale verslag van die varsprodukte-markondersoek bekendgestel, wat insigte bied oor die struikelblokke en dinamika van die varsprodukte-waardeketting.
Die verslag het ook melding gemaak van die impak van kunsmispryse en ander insetkoste op die sektor, en aanbevelings gemaak om hierdie uitdagings aan te spreek.
Hoofbevindinge oor kunsmis en insette
Volgens die verslag is Suid-Afrika se landboubedryf oorafhanklik van ingevoerde kunsmis, saad en agrochemikalieë. Hierdie afhanklikheid stel produsente bloot aan wêreldwye prysskommelings, wat onsekerheid skep en die mededinging in die mark kan belemmer.
Die verslag wys daarop dat hoë insetkoste, veral vir kunsmis, een van die mees beperkende faktore is vir klein en opkomende boere. Die beperkte toegang tot bekostigbare kunsmis skep ongelyke speelvelde, wat kleiner spelers verhinder om effektief mee te ding.
Aanbevelings vir kunsmispryse en –beskikbaarheid
Die kommissie het 31 spesifieke aanbevelings gemaak om die waardeketting te verbeter, waarvan die volgende fokus op kunsmis en ander insette:
- Diversifisering van invoerverskaffers: Om die land se afhanklikheid van enkele internasionale bronne te verminder, word aanbeveel dat daar ondersoek ingestel word na nuwe handelsvennote. Dit sal mededinging bevorder en prysstabiliteit verbeter.
- Subsidies en finansiële ondersteuning: Die verslag stel voor dat die regering subsidie-inisiatiewe moet oorweeg om kunsmiskoste vir opkomende boere te verlaag, en dat finansiële instellings beter toegang tot lenings vir insette moet bied.
- Plaaslike vervaardiging: ’n Langtermynstrategie om plaaslike produksie van kunsmis aan te moedig, kan die land se blootstelling aan buitelandse markskommelinge verminder en insetkoste stabiliseer.
- Deursigtigheid in prysvorming: Die verslag beklemtoon die behoefte aan beter monitering van prysformasie in die kunsmisbedryf om buitensporige prysstygings en markmanipulasie te voorkom.
Met die oorhandiging van die verslag aan Parks Tau, minister van handel, nywerheid en mededinging, is daar verwagting dat hierdie aanbevelings beleidsprioriteit sal geniet.
Die kommissie het aangedui dat hulle gereed is om saam te werk met relevante regeringsdepartemente, insluitend landbou, grondhervorming en landelike ontwikkeling, om die voorgestelde hervormings te implementeer.