Hy meen dat die sektor se sukses afhanklik is van ’n sterk fokus op langtermynvolhoubaarheid en aanpassing by veranderende globale markte.

Optimisme ten spyte van uitdagings

“Boere is van nature optimisties. Jy sal nooit ’n boer hoor sê hy het ’n slegte jaar gehad sonder om dadelik by te voeg dat volgende jaar sy beste gaan wees nie,” sê Kotzé. 

Hierdie ingesteldheid is wat die sektor dryf, selfs te midde van politieke en ekonomiese onsekerheid. Hoewel politiek soms ’n impak op die bedryf het, waarsku Kotzé dat boere nie te veel daarop moet fokus nie. 

“Ons moet seker maak dat ons nie so vasgevang raak in die politieke situasie dat ons die werklike geleenthede in die bedryf mis nie. Ons moet ons voortdurend herposisioneer om nuwe geleenthede te benut,” sê hy.

Hy verwys na die uitdagings van beleidskwessies soos onteiening sonder vergoeding, wat op 23 Januarie ’n skok vir die bedryf was, maar beklemtoon dat boere steeds op groei en innovasie gefokus bly. “Die wêreld is in lyn en die geleenthede is daar – ons moet dit net sien en benut.”

Sterk prestasie oor dekades

Volgens Kotzé het Suid-Afrika se landbousektor oor die afgelope 30 jaar indrukwekkende groei getoon, ondanks wêreldwye ekonomiese skokke. 

“Ons het dit reggekry met selfvertroue, aanpasbaarheid en geloof in die potensiaal van die bedryf,” sê hy. “Die vertroue-indeks in die landbousektor is een van die beste ter wêreld, wat ons veerkragtigheid en innovasie weerspieël.”

Volhoubare groei en infrastruktuurontwikkeling

Wandile Sihlobo, hoofekonoom van Agbiz, beaam dat volhoubare groei noodsaaklik is vir die sektor. Hy wys daarop dat landbou die afgelope dekade met meer as 15% gegroei het, selfs te midde van die Covid-19-pandemie en die voortslepende energiekrisis. 

“Die vraag na voedsel bly hoog, wat Suid-Afrika in ’n sterk posisie plaas om voordeel te trek uit uitvoermarkte,” sê hy. Tog waarsku Sihlobo dat die sektor voor beduidende uitdagings te staan kom, insluitend beurtkrag, stygende produksiekoste en beleidsonsekerheid. 

Hy benadruk die belangrikheid van moderne produksiestelsels soos presisieboerdery, verbeterde besproeiing en energiedoeltreffendheid om koste te verlaag en produktiwiteit te verhoog. “Hierdie stelsels verminder nie net koste nie, maar versterk ook Suid-Afrika se mededingendheid in globale markte,” sê hy.

Marktoegang en strategiese skakeling

Marktoegang bly een van die grootste hefbome vir groei in die sektor. “Ons moet die verhouding tussen die landbousektor en die regering versterk om nuwe markte te open en bestaande handelskanale te beskerm,” sê Sihlobo. 

Hy beklemtoon dat Suid-Afrika strategies moet fokus op die ontwikkeling van markte in Afrika, die Midde-Ooste en Asië, waar die vraag na voedsel vinnig toeneem.

Nuwe geleenthede in ’n multipolêre wêreld

Politieke ontleder Dr. Frans Cronjé beklemtoon dat die wêreld die afgelope drie dekades drasties verander het van ’n unipolêre na ’n multi-polêre stelsel, met toenemende invloed van streekmoondhede soos China, Rusland, Indië en die Europese Unie. Volgens hom bied hierdie nuwe wêreldorde unieke geleenthede vir Suid-Afrikaanse landbou. 

“Nie-staatsrolspelers soos groot landboumaatskappye en bedryfsorganisasies moet direkte diplomatieke verhoudings met internasionale markte vestig, eerder as om net op regeringskanale te steun,” sê hy.

Cronjé meen hierdie benadering kan help om risiko’s te versprei en die sektor se veerkragtigheid teen globale markskommelings te verbeter. “Deur slim en proaktief te wees, kan ons ’n sterker rol speel in die internasionale landbou-ekosisteem en verseker dat Suid-Afrika se boere toegang het tot globale markte, ongeag geopolitieke skommelinge.”

Langtermyn visie en geloof in die bedryf

Kotzé sluit af met ’n beroep op boere om aan te hou glo in die potensiaal van die bedryf en nie deur eksterne uitdagings ontmoedig te word nie. 

“Ons is nie onkundig oor die uitdagings nie, maar ons kies om ons te fokus op die geleenthede en die langtermyn volhoubaarheid van die sektor. Dit is die geloof in die toekoms en die rol van landbou wat ons dryf.”

OFM Agri mvh